Hưu trí là một trong 4 mối quan tâm lớn nhất trong cuộc đời của bất kỳ ai. Có nhiều phương thức để có được một kế hoạch hưu trí an toàn. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một trong những phương thức an toàn, được nhà nước bảo hộ. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng tham gia BHXH tự nguyện thì lỗ. Vậy thực hư ra sao? Mời các bạn tham khảo bài viết bên dưới.
Lưu ý: Việc tính toán ra các con số chỉ nhằm mục đích giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về “tin đồn” rằng đóng BHXH tự nguyện phải sống thọ thì mới có lãi. Thực tế, trong quá trình nhận lương hưu, NLĐ còn được cấp thẻ BHYT miễn phí. Và trường hợp NLĐ mất sớm trong giai đoạn về hưu thì BHXH thanh toán nốt tiền lương còn lại theo hình thức trợ cấp 1 lần.
Quyền lợi nhận được khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Người đóng BHXH tự nguyện được nhận hai chế độ (hay quyền lợi) là hưu trí và tử tuất.
- Hưu trí là mức trợ cấp tiền lương hàng tháng mà người đó nhận được khi đạt tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.
- Tử tuất là chế độ hỗ trợ về tài chính cho mai táng phí hoặc trợ cấp hàng tháng cho thân nhân (thỏa một số điều kiện) của người đã mất.
Điều kiện nhận quyền lợi từ bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bỏ qua các trường hợp liên quan đến mất sức lao động, nhận chế độ sớm, để được nhận quyền lợi BHXH tự nguyện, người tham gia cần thỏa một số điều kiện sau:
- Đối với chế độ hưu trí:
- Thời gian đóng: Đủ 20 năm trở lên
- Đáp ứng tuổi nghỉ hưu theo pháp luật quy định.
Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.
Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Người lao động khi tham gia đóng BHXH tự nguyện sẽ đóng 22% mức thu nhập mà mình lựa chọn.
Mức đóng tối thiểu
Mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu được tính bằng mức lương tối thiểu vùng. Mức lương tối thiểu vùng áp dụng từ 01/01/2021 hiện tại là:
| Mức lương | Địa bàn áp dụng |
|---|---|
| 4.420.000 đồng/tháng | Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng I |
| 3.920.000 đồng/tháng | Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng II |
| 3.430.000 đồng/tháng | Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng III |
| 3.070.000 đồng/tháng | Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng IV |
Vậy người lao động tại Hà Nội (Vùng I) sẽ được chọn mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu là: 22% * 4.420.000 = 972.400 đồng/tháng.
Mức đóng tối đa
Người lao động (NLD) được phép chọn mức đóng BHXH tự nguyện tối đa là 20 lần mức lương cơ sở. Tại thời điểm tháng 2/2021, mức lương cơ sở đang là 1.490.000. Vậy NLD được chọn mức đóng tối đa là: 20 * 1.490.000 = 29.800.000/tháng.
Mức hưởng của bảo hiểm xã hội tự nguyện
Nhận BHXH một lần
Mức hưởng chế độ hưu trí
Mức hưởng lương hưu hàng tháng:
Tỷ lệ hưởng chế độ hưu trí:
- Người lao động bắt đầu nghỉ hưu từ năm 2021, tỷ lệ hưởng được tính như sau:
- Với lao động nữ: 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH đối với 15 đầu đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm sẽ cộng thêm 2%, tỷ lệ tối đa bằng 75%.
- Với lao động nam: 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH áp dụng với 19 năm đầu tham gia BHXH, sau đó cứ thêm một năm thì cộng thêm 2%, tỷ lệ tối đa bằng 75%.
Tính toán lãi lỗ khi nhận quyền lợi
Giả sử chị A đã tham gia BHXH tự nguyện từ năm 1998. Tính đến 1/1/2021, chị đã đóng BH được 23 năm. Mức lương đóng BHXH tương ứng với tỷ lệ điều chỉnh như bảng bên dưới:
| Năm | số tháng | Mức tiền lương tháng đóng BHXH | Mức sau điều chỉnh 2021 | Tổng tiền lương đóng BHXH trước điều chỉnh | Tổng tiền lương đóng BHXH sau điều chỉnh | Số tiền NLĐ thực đóng theo BHXH tự nguyện |
|---|---|---|---|---|---|---|
| (1) | (2) | (3) | (4) | (5) = (2) x (3) | (6) = (2) x (3) x (4) | (7) = (2) x (3) x 22% |
| 1998 | 12 | 1,800,000 | 3.61 | 21,600,000 | 77,976,000 | 4,752,000 |
| 1999 | 12 | 2,000,000 | 3.46 | 24,000,000 | 83,040,000 | 5,280,000 |
| 2000 | 12 | 2,300,000 | 3.52 | 27,600,000 | 97,152,000 | 6,072,000 |
| 2001 | 12 | 2,500,000 | 3.53 | 30,000,000 | 105,900,000 | 6,600,000 |
| 2002 | 12 | 2,700,000 | 3.4 | 32,400,000 | 110,160,000 | 7,128,000 |
| 2003 | 12 | 2,900,000 | 3.29 | 34,800,000 | 114,492,000 | 7,656,000 |
| 2004 | 12 | 3,000,000 | 3.06 | 36,000,000 | 110,160,000 | 7,920,000 |
| 2005 | 12 | 3,200,000 | 2.82 | 38,400,000 | 108,288,000 | 8,448,000 |
| 2006 | 12 | 3,400,000 | 2.62 | 40,800,000 | 106,896,000 | 8,976,000 |
| 2007 | 12 | 3,500,000 | 2.42 | 42,000,000 | 101,640,000 | 9,240,000 |
| 2008 | 12 | 3,800,000 | 1.97 | 45,600,000 | 89,832,000 | 10,032,000 |
| 2009 | 12 | 4,000,000 | 1.84 | 48,000,000 | 88,320,000 | 10,560,000 |
| 2010 | 12 | 4,300,000 | 1.69 | 51,600,000 | 87,204,000 | 11,352,000 |
| 2011 | 12 | 4,800,000 | 1.42 | 57,600,000 | 81,792,000 | 12,672,000 |
| 2012 | 12 | 5,500,000 | 1.3 | 66,000,000 | 85,800,000 | 14,520,000 |
| 2013 | 12 | 5,800,000 | 1.22 | 69,600,000 | 84,912,000 | 15,312,000 |
| 2014 | 12 | 6,300,000 | 1.18 | 75,600,000 | 89,208,000 | 16,632,000 |
| 2015 | 12 | 7,000,000 | 1.17 | 84,000,000 | 98,280,000 | 18,480,000 |
| 2016 | 12 | 7,500,000 | 1.14 | 90,000,000 | 102,600,000 | 19,800,000 |
| 2017 | 12 | 7,800,000 | 1.1 | 93,600,000 | 102,960,000 | 20,592,000 |
| 2018 | 12 | 8,300,000 | 1.06 | 99,600,000 | 105,576,000 | 21,912,000 |
| 2019 | 12 | 8,800,000 | 1.03 | 105,600,000 | 108,768,000 | 23,232,000 |
| 2020 | 12 | 9,200,000 | 1 | 110,400,000 | 110,400,000 | 24,288,000 |
| TỔNG | 276 | 1,324,800,000 | 2,251,356,000 | 291,456,000 |
Cột số (7) thể hiện tổng số tiền mà chị A thực tế đóng cho BHXH (291,456,000 VND)
Mức bình quân tiền lương đóng BHXH
Vậy mức bình quân tiền lương của chị A sẽ bằng:
Tỷ lệ hưởng lương hưu
Chị A, đủ tuổi nghỉ hưu và đã BHXH được 23 năm. Vậy tỷ lệ hưởng lương hưu của chị sẽ bằng:
Tỷ lệ hưởng = 45% + (23 – 15) x 2% = 61%
Mức lương hưu chị A được nhận hàng tháng sẽ là:
| 4,975,823 VND | = | 61% | x | 8,157,086.96 VND |
Vậy mỗi năm chị A sẽ nhận được khoảng 60 triệu tiền lương hưu.
Tổng số tiền chị thực tế đóng là 291,456,000. Như thế, sau khoảng 5 năm là chị sẽ nhận được về toàn bộ số tiền mà bản thân mình đã đóng. Bước sang năm thứ 6, là chị A bắt đầu “có lãi.”
Qua một vài tính toán khách thì tác giả nhận thấy rằng, NLĐ sẽ “hòa vốn” sau khoảng 5 – 6 năm nhận lương hưu.
Kết luận
Qua tính toán bằng các con số thì NLĐ sẽ không bị thiệt “về tiền” khi tham gia BHXH tự nguyện như nhiều người vẫn nghĩ. Tuy nhiên, BHXH lại thiếu tính cạnh tranh về hỗ trợ tài chính khi NLĐ chẳng may tử vong trước tuổi nghỉ hưu. Hay nói chính xác hơn, tính chia sẻ rủi ro của BHXH không cao. Đó là lý do mà hình thức Bảo hiểm nhân thọ vẫn đang rất phát triển. Bởi nó bổ khuyết cho điểm yếu của BHXH.
Nói hài. Công ty có đóng thì cũng cắt bớt lương để đóng. Mà lại tính hoà vốn bằng tiền người lao động đóng